Ngay từ khi xuất hiện, cà phê đã được xem là nguồn năng lượng
sáng tạo, giúp con người tỉnh thức.
Và trong suốt diễn trình lịch sử, từ khởi nguyên cho đến khi thành
mặt hàng thông dụng nhất thế giới, cà phê là thức uống không thể
thiếu trong cuộc sống sáng tạo không ngừng của loài người, đóng
vai trò quan trọng thúc đẩy sự phát triển của mỗi xã hội.
Tương truyền, vùng Abyssinia cổ xưa mà nay gọi là Ethiopia –
một trong những cái nôi của loài người cũng là nơi đầu tiên tìm
thấy cây cà phê. Vào thế kỷ thứ 9, một cậu bé chăn dê ở vùng
Kaffa thuộc lãnh thổ Ethiopia phát hiện đàn dê của mình sau khi
ăn lá và quả của loài cây có hoa màu trắng, quả màu đỏ thì trở nên
CÀ PHÊ NĂNG LƯỢNG – CÀ PHÊ ĐỔI ĐỜI 15
hưng phấn, chạy nhảy, hoạt động không biết mệt mỏi. Cậu bé tò
mò nhai thử và cảm thấy tỉnh táo lạ thường. Quá kinh ngạc, cậu
bé báo cho vị quản nhiệm ở một tu viện gần đó.
Vị tu sĩ sợ rằng đây là một thứ trái cấm của quỷ dữ nên lập tức vứt
vào lò lửa. Thế nhưng, những quả màu đỏ kia cháy xém lại tỏa ra
mùi thơm khiến tinh thần khoan khoái và tỉnh táo. Lúc này, vị tu
sĩ tin rằng đây là món quà của Thượng đế ban tặng, và gọi thêm
những tăng lữ khác đến. Họ đem hạt rang lên, giã nhỏ rồi pha vào
nước uống để cùng hưởng thiên ân và bàn tán về những lời tiên
tri vĩ đại có thể khai sáng trí khôn và giúp con người tỉnh táo thâu
đêm suốt sáng. Vì đồi Kaffa là nơi đầu tiên phát hiện nên cây này
được đặt tên là cây cà phê (caffe) và sau này tinh chất chiết xuất
từ cà phê gọi là caffeine.
Sau khi người Ethiopia tìm ra cà phê, thứ thức uống này được
người Hồi Giáo Sufi coi như nguồn năng lượng giúp đầu óc tỉnh
táo trong những buổi cầu nguyện nửa đêm. Cuối thế kỷ 15, những
người hành hương đã mang cà phê đi khắp thế giới hồi giáo ở
Ottoman, Ba Tư, Ai cập, Bắc Phi, biến nó thành một sản phẩm
mang lại lợi ích kinh tế. Thế kỷ 16 – 17, nhân cà phê trở thành một
mặt hàng xuất khẩu quan trọng góp phần thúc đẩy nền kinh tế đế
chế Ottoman tăng trưởng cực thịnh.
Với sự bành trướng của Đế quốc Ottoman, cà phê được ưa chuộng
và phổ biến hơn. Giữa thế kỷ 16, quán cà phê đầu tiên được mở
ở Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ). Những quán cà phê này được gọi là
“Mekteb-i ‘irfan” – trường học tri thức với các hoạt động chia
sẻ thông tin về đời sống xã hội, giáo dục, chính trị… Kể từ năm
1532, các quán cà phê phát triển nhanh chóng và hoạt động như
những không gian văn hóa, cung cấp và phổ biến các ý tưởng mới.